Keukeninrichtingtips van Chefkoks

Koken is hot. Elke televisiezender heeft tegenwoordig minstens één kookprogramma in de programering. TV-koks bereiden tijdens praatprogramma’s de lekkerste gerechten en ook op internet zijn vele tips, artikelen en blogs te vinden. TV-koks, Chefkoks en doorgewinterde amateur-koks werken altijd in de mooiste keukens, maar wat is nou echt van belang voor een goede keukeninrichting? Naar aanleiding van gesprekken met 4 inspirerende Chefkoks hebben we de beste keukeninrichtingtips voor uw nieuwe keuken op een een rij gezet.

Beslis vooraf

Nog voordat je gaat nadenken over materialen, functies, kleuren en inrichting, is het zaak je te verdiepen in 4 bepalende keukenaspecten. Stel jezelf, nog voordat je naar de keukenspeciaalzaak gaat, daarom de volgende vragen:

• Wat wil ik in mijn keuken? Bedenk hier hoe vaak je de keuken echt zal gebruiken en waarvoor deze dan gebruikt gaat worden. Als je alleen maar ontbijt zult maken, dan heb je een andere inrichting nodig dan wanneer je bijvoorbeeld vooral gerechten uit de Italiaanse keuken zult bereiden.
• Wat staat de ruimte toe? De vorm en de grootte van de ruimte waar de nieuwe keuken komt, zijn bepalend voor de mogelijkheden. Meet de ruimte daarom goed op. In een afsluitbare ruimte van ongeveer 6 M² is een kookeiland bijvoorbeeld niet de meest praktische indeling. Alleen wanneer de woning nog gebouwd moet worden, is alles mogelijk.
• Wil ik een leef- of een kookkeuken? Verwacht je dat de keuken het kloppend hart van je gezinsleven wordt, kies dan een leef- of woonkeuken die aansluit op de rest van de woning. Als de keuken puur bedoeld is om veel en lekker eten te bereiden (de kookkeuken), dan zal deze een andere inrichting krijgen.
• Wat wil ik investeren? Alleen met een ongelimiteerd budget is alles mogelijk. Bepaal je budget en houd deze altijd in het achterhoofd. Vooral materiaal- en apparatuurkeuze kunnen sterk van invloed zijn op de totale kosten.

Met de antwoorden op deze vragen én onderstaande keukeninrichtingtips kun je goed voorbereid op pad.

Tips van de chef

Indeling

Elke keuken is te verdelen in 3 zones: Opslag, voorbereiding en koken. Houd deze zones ten behoeve van de overzichtelijkheid van elkaar gescheiden maar richt de keuken zo in dat je ook niet te veel heen en weer hoeft te lopen. Zorg daarnaast altijd voor voldoende werkblad! Werkblad gebruik je om producten voor te bereiden, de borden op te maken en om de te gebruiken specerijen klaar te zetten.

Zone 1: Opslag

In de opslagzone staan het bewaren van apparatuur en ingrediënten centraal. Voldoende ruimte voor het opslaan van spullen en apparatuur is onontbeerlijk. Met de woonkeuken in het achterhoofd wil je zo min mogelijk producten en apparatuur op het aanrecht laten staan omdat dit een rommelig beeld geeft. Ook hoge kastjes zijn bij de woonkeuken niet ideaal omdat deze het contact met de rest van de ruimte bemoeilijken. Veel werkblad levert veel kast-opslagruimte maar kost veel vloeroppervlak. Om deze reden hebben veel keukens tegenwoordig een kookeiland gecombineerd met een kasten- en apparatenwand. Hiermee zijn alle apparaten en benodigdheden in de buurt terwijl het kookeiland vanwege de opslagfunctie niet overdreven groot hoeft te worden.

Zone 2: Voorbereiding

De voorbereidingszone kenmerkt zich vaak door een leeg werkblad en een wasbak. Werkzaamheden voor in de voorbereidings-zone zijn bijvoorbeeld het wassen van de sla, het snijden van het vlees en het klaarzetten van de te gebruiken ingrediënten. In deze zone wordt veel met messen gewerkt, zorg daarom met goede verlichting dat je goed kunt zien wat je doet.

Zone 3: Koken

De naam zegt het al. Deze zone is gericht op de daadwerkelijke bereiding van het eten. In de kookzone zijn de meeste keukenapparaten vertegenwoordigd. Onderandere magnetron, fornuis, afzuigkap en oven zijn in de meeste keukens vertegenwoordigd. Lees meer over de apparatuur in de keuken in het hoofdstuk Apparatuur en materialen.

Ruimte/Looproute

Maak de loopruimte niet te smal. Probeer de loopruimten minimaal 100 cm, maar liever 120 cm breed te houden Natuurlijk moet je niet te veel lopen, maar zorg dat elke stap veilig gezet kan worden. Met een te smalle loopruimte maak je van je vloer een hindernisbaan. Houd tijdens het ontwerpen van je keuken rekening met uitgetrokken lades en bijvoorbeeld de openstaande koelkast- of ovendeur. Zowel lades als deuren steken al snel 60 cm uit.

Keukeninrichting-tip: Kookeiland

Ondanks dat de L-vormige keuken het meest gezien wordt, heeft de keuken met kookeiland tegenwoordig de voorkeur. Een goed ingericht kookeiland heeft een efficiënte werkbladindeling en een kookeiland maakt van een kook-keuken een woonkeuken. Met een kookeiland vervaagt de grens tussen koken en wonen, de keuken krijgt een sterk sociaal aspect.

Apparatuur en materialen

Qua apparatuur en materiaalkeuze kun je het net zo gek maken als je zelf wilt. Afhankelijk van je budget is vrijwel alles mogelijk.

Specifieke apparatuur bij specifieke eetgewoonten?

Met een combimagnetron en (inductie-)kookplaat als essentiële apparatuur kun je eigenlijk alles bereiden. Wanneer je specifiek de Franse of Italiaanse keuken in je gerechten wilt laten terugkomen zijn een grote oven met evt een pizzasteen handig. Voor de Aziatische keuken zijn de stoomoven en een goede (inductie-)wok sterke aanraders.

Koken op inductie of gas?

Inductie heeft een aantal grote voordelen ten opzichte van gas. Zo is de warmtebron bij inductie beter te controleren en heeft de kookplaat meer vermogen waardoor een pan water sneller kookt. Ook is een inductiekookplaat makkelijker schoon te houden en geeft deze alleen warmte af waar de pan staat. Inductie werkt alleen als er een pan op de plaat staat en is daardoor veilig. Je kunt bijvoorbeeld zonder gevaar een theedoek op het fornuis blijven liggen en wanneer de kookplaat per ongeluk aangezet wordt zal deze pas warm worden als er een pan op staat.

Koelkast

Koelkasten zijn er in vele verschillende soorten en maten. Zo bestaan voor standaard gebruik de ingebouwde- en losstaande koelkast. Voor beide typen koelkasten zijn vervolgens staande en liggende modellen verkrijgbaar. Welke koelkast voor jou het best geschikt is hangt af van je persoonlijke situatie en wensen. Afhankelijk van de grootte van je huishouden en je persoonlijke voorkeuren zijn er verschillende opties waar je rekening mee kunt houden:

Inbouw of apart

Een inbouwkoelkast heeft als groot voordeel dat deze vrijwel onzichtbaar in de keuken kan worden geintegreerd. De keuken zal als geheel een betere uitstraling hebben wanneer de koelkast is ingebouwd. Ook maakt een inbouwkoelkast minder geluid. Een inbouwkoelkast heeft ook nadelen, zo is deze vaak iets duurder in aanschaf en het is lastiger om deze te vervangen.

Kast of lade

Traditioneel zijn koelkasten staande kasten waarbij je, door de deur te openen, de inhoud kunt benaderen. In de moderne keuken is het mogelijk om de koelkast als ladesysteem in te richten. Het voordeel hiervan is dat, wanneer de koelkast open staat, de producten beter te onderscheiden en makkelijker te benaderen zijn.

0 graden zone

De nul-gradenzone of vershoudzone is een extra optie die bij koelkasten geleverd kan worden. In de nul-gradenzone is de luchtvochtigheid hoger waardoor groenten, fruit en vis aanzienlijk langer vers en knapperig blijven, ideaal voor mensen die niet dagelijks naar de supermarkt gaan.

Stoomoven

Ondanks dat niet alles in een stoomoven kan, werkt een stoomoven vele malen effectiever dan een hete-luchtoven. Dit komt doordat het hete water condenseert op het koudere eten en er op deze plek zeer efficiënte wamtewisseling plaatsvind. Dit kun je thuis uitproberen door je hand in een warme oven te houden. Je zult zien dat dit erg lang goed gaat terwijl het vrijwel direct te warm is als je je hand boven een pan kokend water houdt. Met een stoomoven kun je een ingevroren of afgekoelde maaltijd zo opwarmen dat je niet proeft dat deze koud geweest is. Wanneer je voor meerdere dagen kookt is een stoomoven je ideale partner.

Aanrechtblad

Er worden tegenwoordig vrijwel geen slechte aanrechtbladen of werkbladen meer geleverd. Afhankelijk van je eigen voorkeur kan vrijwel alles. Hout, beton, composiet, glas, marmer, kevlar en metaal zijn slechts enkele van de mogelijkheden. Kooktechnisch is er niet veel verschil. Marmeren bladen zijn slijtvast, zwaar en nemen minder snel de omgevingstemperatuur aan. Dit kan bijvoorbeeld bij het rollen van deeg voordelig zijn. Roestvrijstalen kookbladen zullen sneller krassen en een glazen blad is zo hard dat je messen er wat sneller bot op kunnen worden. Hoe vlakker het oppervlak, hoe makkelijker het is schoon te maken.

Vormgeving

Afhankelijk van het materiaal kan een aanrechtblad in vrijwel elke vorm gerealiseerd worden. Wil je zo min mogelijk naden, kies dan beton of keramiek want deze materialen kunnen ook in grotere lengten worden geleverd. Extra aandacht verdiend de rand van het blad. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een klein opstaand randje waardoor vloeibare producten niet van het blad lopen of met een schuin randje kun je het blad minder massief laten lijken etc. De keukenspecialist kan je hier goed in adviseren.

Ergonomie

Hoogte werkblad

Denk voor de ergonomie aan de hoogte van het werkblad. Bij een te hoge of lage keuken kunnen al gauw rug-, nek- en schouderklachten ontstaan. Keukens zijn op elke hoogte leverbaar en het is dus niet nodig om risico te lopen.

Bedenk ook dat je handen zich in de keuken niet altijd op dezelfde hoogte bevinden: Tijdens het koken bevinden je handen zich ruim boven het werkblad terwijl je handen zich tijdens het afwassen onder het werkblad bevinden. Ideaal zou het blad van de keuken dus uit 2 hoogtes bestaan waarbij het natte deel hoger is dan het droge deel.

Apparatuur op de juiste hoogte

Of het nu gaat om de oven, de koelkast, de stoomoven of het koffiezet-apparaat, het is altijd aan te raden om de apparatuur op ooghoogte te hebben. Dit scheelt onnodig bukken en je kunt beter zien wat er gebeurt. Zet ook de vaatwasser op een verhoging van zo’n 30 cm. Zeker als je wat ouder bent is het erg vervelend om op je knieën dat ene mes onderuit de vaatwasser te halen.

Veiligheid

Denk in de keuken ook altijd aan de veiligheid. Zeker voor kinderen is een keuken een risicovolle plaats. Ten behoeve van de veiligheid kun je rekening houden met meer dan alleen de inrichting van de keukenkastjes.

Kook op inductie

Kies voor koken op inductie want dit is minder brandgevaarlijk. Het fornuis is na het koken direct weer koud en ook komt er geen restwarmte vrij van een inductie-kookplaat. Inductie koken werkt op basis van magnetisme. Niet magnetische producten zoals een theedoek kunnen -ook als de kookplaat aanstaat- daarom gewoon op de kookplaat blijven liggen.

Stopcontacten

Zorg voor voldoende stopcontacten in de keuken. Zeker als je veel apparaten gebruikt is het van belang dat je niet steeds last hebt van te korte snoeren. Over snoeren kun je struikelen maar ook kun je er per ongeluk dingen mee van het aanrecht gooien.

Bedenk bij het plaatsen van je stopcontacten dat de stopcontacten makkelijk bereikbaar moeten zijn voor volwassenen zonder dat dit voor kinderen ook zo is. Monteer nooit een stopcontact in het aanrechtblad want hier kunnen vuil, eten en water voor grote problemen zorgen.

Verlichting

Werken in je eigen schaduw is niet alleen vervelend maar ook gevaarlijk. In de keuken wordt met allerlei gevaarlijke attributen gewerkt. Zorg daarom voor goede verlichting op je werkblad. Werk met spots vanaf het plafond en richt deze op alle plaatsen waar je veel werkt. Als je keukenkastjes boven je werkblad hebt, zorg dan voor verlichting vanaf deze kastjes.

Onderhoud/schoonmaken/Hygiene

Messenblok of magnetische strip?

Hoewel een messenblok mooi staat, is een magnetische strip hygiënischer. Messen worden vaak nat en niet helemaal schoon terug gezet in het messenblok. De binnenkant van het messenblok wordt hierdoor de perfecte verzamelplek voor bacteriën. Een magnetische strip kun je goed schoonhouden en ook het mes krijgt meer lucht, waardoor het sneller goed opdroogt.

Schoonmaaktips

Hoe gladder het oppervlak, hoe beter het schoon te houden is. Dit geldt bij alle keukenmaterialen. Gebruik bij een hoogglans keuken schoonmaakmiddelen met veel alcohol. Ga nooit zomaar met een schuurspons aan de slag want met het vuil haal je voor je het weet ook de beschermende laag weg. Lees altijd het instructieboekje van je keukenapparatuur en maak schoon zoals in het boekje wordt aangegven. Dat is de enige manier om te zorgen dat de apparaten lang meegaan.

Met dank aan:

Dit artikel is geschreven op basis van de input van deze 4 gepassioneerde Chefkoks:

John Jansen kookte op zijn 16e al voor de BN-ners van toen. Nu is John de oprichter en kok van het succesvolle bedrijf Democheque.nl. Democheque werkt samen met een aantal toonaangevende keukenspeciaalzaken en verzorgt uitgebreide product-demonstraties gecombineerd met culinaire verwennerij. Deze demonstraties vinden plaats bij de keukenspeciaalzaak en in de nieuwe keuken van de klant, bij de klant thuis.

 Robert Verweij is de vaste kok van het TV-programma Life & Cooking. Daarnaast geeft Robert culinaire opleidingen, trainingen en workshops waarbij naast eten ook de bijbehorende wijnen centraal staan. Lees hier meer over op TeesT.nl

Claudia Helbers is eigenaresse van het bedrijf Blondies Cupcakes en schrijfster van het blog: BlondieKookt. Op haar blog vind je naast de lekkerste brownies en blondies vele leuke recepten en andere kookideen.

Luuk Hoffman is een jonge en getalenteerde chef die momenteel zijn opleiding volgt bij de Sterklas op het ROC Amsterdam. De Sterklas is een opleiding voor culinaire toptalenten onder verantwoording van het Gilde van Nederlandse Meesterkoks. Naast zijn studie werkt hij in toonaangevende restaurants als de Moerbei en momenteel bij Vermeer in Amsterdam. Je leest meer over Luuk op zijn site.